Aktualności

Ex libris - wystawa zbiorowa (11-25.X.2012 r.)

Zapraszamy na wystawę ekslibrisu i grafiki w naszej Galerii.

Artyści biorący udział w wystawie:
Rajmund Aszkowski • Marcin Cziomer • Jerzy Dmitruk • Małgorzata Jenta-Dmitruk • Andrzej Dudek-Dürer • Tomasz Fronckiewicz • Ewa Młynarczyk • Sławomir Nitendel • Zdzisław Nitka • Edward Syty • Krzysztof Tomalski.

Ekslibris Galerii Sztuki Attis wykonany przez Sławomira Nitendela.

Ex libris - wystawa zbiorowa

[kurator wystawy: Agnieszka Julia Dudek, Marcin Cziomer]

Andrzej Znamirowski

Kondycja współczesnego ekslibrisu
(fragment)

Ekslibris jest tym specyficznym rodzajem sztuki, w którą zaangażowanych bezpośrednio jest tylko dwóch ludzi, rzadko trzech. Są to: twórca, który ekslibris wykonuje i właściciel, dla którego ekslibris jest wykonywany. 
I tylko oni, tylko ci dwaj ludzie dają ekslibrisowi życie, tylko oni nadają mu praktyczny sens; pierwszy przez wykonanie znaku opisującego tego drugiego, drugi przez użycie wykonanego dla siebie znaku i wklejenie go na odwrotną stronę okładki książki.

XX wiek bardzo poważnie zakłócił te relacje, znacznie rozszerzył krąg osób uczestniczących w życiu ekslibrisu 
i wpływających na jego byt. Rozwinął jego kolekcjonowanie, wystawianie i w konsekwencji opracowywanie. Artyści przestali tworzyć znaki z myślą o książkach i właścicielach księgozbiorów, właściciele przestali je do nich wklejać. Pojawiły się wystawy ekslibrisów i ich opracowania w postaci katalogów, tekstów analitycznych, zestawień dorobku itp. itd. Ma to oczywiście swoje dobre strony, stoi jednak w sprzeczności z podstawową funkcją ekslibrisu, jaką jest jego obecność w książce. Tak jednak się stało i nie ma już od tego odwrotu.

*

Ekslibris, przez kilka stuleci wklejany do książek, służył informowaniu kto jest jej właścicielem, do czyjego lub jakiego księgozbioru należała, komu należało ją zwrócić w przypadku wypożyczenia lub znalezienia. W XX wieku ta zasadnicza funkcja tak dalece uległa zmianie, że ekslibris, mimo zachowania wszelkich przynależnych mu właściwości, przestał być atrybutem książki, a stał się przedmiotem kolekcjonerstwa i obiektem wystawienniczym. Właściciele księgozbiorów przestali odczuwać potrzebę ozdabiania swoich książek znakami własnościowymi nie tracąc przy tym zainteresowania samym znakiem. Zaczął on funkcjonować w obiegu bibliofilskim obok książki, zaczęły powstawać kolekcje ekslibrisów, zaczęto grupować znaki w tematy wynikające z rysunków przedstawianych na znakach, zaczęto te kolekcje wystawiać. Tendencje te nasiliły się znacznie po II wojnie światowej. 

Zainteresowanie tematyką występującą na znakach dynamicznie rozbudowywało fabułę ekslibrisów przedstawianą za pomocą rysunku i towarzyszącego mu czasem tekstu, rozwiniętych nieraz, w nielicznych na szczęście przypadkach, do granic absurdu. 

Kolejnym etapem odsuwania się ekslibrisu od książki stały się tematyczne wystawy i konkursy na znak książkowy 
o określonej tematyce. Tutaj twórcy już całkowicie swobodnie komponowali znaki, które odpowiadać musiały założeniom wystaw czy warunkom konkursów, a nie wartościom jakie przynależne są ekslibrisom.

To jeden nurt, którym kroczy dzisiejszy ekslibris. Nurt powodujący coraz luźniejszy związek ekslibrisu 
z właścicielem, któremu był dedykowany i księgozbiorem, do którego, przynajmniej teoretycznie, był przeznaczony.

Drugim nurtem, którym współczesny znak własnościowy książki podąża, jest grafika artystyczna. W tym nurcie ekslibris już całkowicie przestał być znakiem przeznaczonym do książki, a stał się małego formatu grafiką artystyczną zaspakajającą wyrafinowane gusty koneserów. Znaki takie zachwycają oko kompozycją, techniką, ideą artystyczną, ale nic już nie mówią o właścicielu czy księgozbiorze. Co więcej, jego nazwisko lub nazwa stały się elementem zbędnym i bardzo często są starannie ukrywane w kompozycji ekslibrisu czy za inicjałami lub symbolami, których znalezienie i odczytanie przysparza nierzadko sporo kłopotów.

Jest też trzeci nurt, którym idzie współczesny ekslibris – to nurt, w którym znak ten jest nadal ekslibrisem, ma odpowiedni format, wykonany jest w technice pozwalającej na otrzymanie większej liczby jednakowej jakości odbitek, dedykowany jest konkretnemu, dobrze czytelnemu właścicielowi, opisuje go rysunkiem i ew. dodatkowymi napisami – słowem: ma kształt i formę pozwalającą na wklejenie go do książki bez żadnych zabiegów adaptacyjnych. Przy zachowaniu tych wszystkich właściwości grafiki użytkowej ekslibrisy te są równocześnie bardzo często wartościową grafiką artystyczną i stanowią prawdziwą ozdobę książki, w której się znajdą.

Rozbrat ekslibrisu z książką jest bardzo dobrze widoczny. Daje się jednak zauważyć tendencję powracania tego znaku do swej pierwotnej funkcji i do swego pierwotnego środowiska – do książki (...).

[fragment pochodzi z katalogu wystawy Ex libris – wokół książki, Oleśnica, 2012]

Wiersz Sławomira Nitendela, który powstał specjalnie na okazje wystawy.

Bogini i artyści

Jest taki bóg wegetacji, który siedzi u swojej bogini płodności
zamiast w kierunku zmierzającym do stopniowego wzrastania

Artyści biorący udział w wystawie:

Rajmund Aszkowski urodził się w 1967 roku w Bydgoszczy. Studiował na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Artysta wykonuje ekslibrysy  w technice linorytu i digital art.

Rajmund Aszkowski o technice digital art: „Przeglądając katalogi różnych wystaw ekslibrisów coraz częściej zauważamy, że obok tradycyjnych technik graficznych twórcy sięgają po wynalazki XX wieku. Pierwsze ekslibrisy wykonane przy użyciu komputera pojawiły się w końcu lat osiemdziesiątych ubiegłego stulecia. Jednym z prekursorów tej uznanej przez FISAE (International Federation of Ex-libris Societies) techniki graficznej (oznaczanej jako CGD) jest prezentowany twórca."
  

Marcin Cziomer urodził się w 1969 roku w Krakowie. Ukończył studia na Wydziale Grafiki Akademii Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie. Praca dyplomowa, pod kierunkiem prof. Włodzimierza Kotkowskiego zastała nagrodzona Medalem Rektora ASP w Krakowie. W 2009 roku, artysta obronił doktorat na tej samej uczelni.

Jerzy Dmitruk urodził się w 1960 roku w Sępopolu. Studiował na Wydziale Malarstwa krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych. Dyplom uzyskał w 1986 roku w pracowni prof. Juliusza Joniaka. Studiował również na Wydziale Grafiki, gdzie otrzymał dyplom z wyróżnieniem w pracowni wklęsłodruku u prof. Andrzeja Pietscha. Artysta zajmuje się malarstwem, grafiką warsztatową, ilustracją i projektowaniem książek.

Małgorzata Jenta-Dmitruk urodziła się w 1959 roku. Studiowała w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Dyplom uzyskała na Wydziale Grafiki w pracowni wklęsłodruku prof. Andrzeja Pietscha (1986). Zajmuje się malarstwem, grafiką, projektowaniem książek.

Andrzej Dudek-Dürer urodził się w 1953 roku we Wrocławiu. Wierzy w reinkarnację, jest wcieleniem Albrechta DÜRERA. Zajmuje się performance, muzyką, instalacją, video, grafiką, malarstwem, fotografią, rzeźbą, environment, budową instrumentów metafizycznych, działalnością metafizyczno-telepatyczną, antypoezją oraz innymi formami wypowiedzi. Od 1969 roku realizuje life performance: Sztuka Butów – Sztuka Spodni – Sztuka Andrzeja DUDKA-DÜRERA (żywa rzeźba) w Miejscach w których się Pojawia. 
W 1979 roku rozpoczął realizację projektów SZTUKI PODRÓŻY na terenie Polski, następnie Europy Zachodniej, Meksyku, USA, Kanady, Australii, Nowej Zelandii, Singapuru, Korei Południowej, prezentując, performance, wystawy, instalacje, wykłady, warsztaty, video. Jest inicjatorem i koordynatorem Międzynarodowych Projektów Metafizyczno-Telepatycznych.

Tomasz Fronckiewicz urodził się w 1973 roku w Brzegu. Studiował na Akademii Sztuk Pięknych we Wrocławiu. Obronił dyplom z Projektowania Graficznego u prof. Ludwika Zelaźniewicza. Artysta jest stypendystą DAAD w Brunszwiku. Członek KiT Stowarzyszenia Żywych Poetów z Brzegu oraz grupy artystycznej Kontynuacja
 i Sprzeciw.

Ewa Młynarczyk urodziła się w 1985 roku w Strzelinie. Studiowała wzornictwo ze specjalnością ceramika na Akademii Sztuk Pięknych we Wrocławiu. Uprawia rysunek, grafikę (linoryt). Tworzy cykle graficzne i rysunkowe: „Auto-grafy”, „Identyfikatory”. Zawodowo zajmuje się konserwacją i renowacją zabytków i dzieł sztuki.

Sławomir Nitendel urodził się w 1961 roku w Cycowie. Studiował na Wydziale Malarstwa Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Od 1992 roku i do chwili obecnej pracuje w Liceum Plastycznym w Nowym Wiśniczu. Zajmuje się malarstwem, rysunkiem, grafiką, fotografią, literaturą i historią oraz cyklistyką. Podróże rowerem były inspiracją do stworzenia serii obrazów - „cyklisów”: „Być w świecie” (1991), „Rezerwat szczęścia” (1992), „Dwa światy” (1992-94), „Pomiędzy korzeniem a skrzydłem” (1993-95), „Metamorfoza” (1995-96), „Dziewczyna-kobieta” (od 1995), „Refleksje XXI” (przełom wieków XX i XXI).

Zdzisław Nitka urodził się w 1962 roku w Obornikach Śląskich. Ukończył Państwową Wyższą Szkołę Sztuk Plastycznych we Wrocławiu. W 1987 roku zrealizował dyplom w Pracowni Malarstwa prof. Józefa Hałasa. Jest profesorem nadzwyczajnym. Obok malarstwa zajmuje się rysunkiem i drzeworytem. Wybrane wystawy indywidualne: 2008 – Muzeum Śląskie, Katowice; 2005 – Rathaus St. Johann, Saarbruecken, Niemcy; 1995 – Galeria Zderzak, Kraków; 1992 – Swell Arts Centre, Oxford, Wielka Brytania; 1988 – Galeria Test CBWA, Warszawa.

Edward Syty urodził się w 1960 roku w Tarnogrodzie. Studiował na Wydziale Malarstwa w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie w pracowniach Stanisława Rodzińskiego i Zbyluta Grzywacza. Dyplom obronił w 1987 roku. Tytuł doktora nauk plastycznych uzyskał na Wydziale Malarstwa krakowskiej Asp w 1994 roku. Rozprawę habilitacyjną „Mistrz-Idea-Uczeń” obronił w 2000 roku na Akademii Sztuk Pięknych we Wrocławiu. Obecnie jest profesorem nadzwyczajnym Uniwersytetu Opolskiego i (od 2009 roku) Politechniki Opolskiej. Artysta zorganizował kilkadziesiąt wystaw indywidualnych i zbiorowych w kraju i za granicą.

Krzysztof Tomalski urodził się w 1963 roku w Gorlicach. Studiował na Wydziale Grafiki Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Dyplom z wyróżnieniem obronił w 1989 roku  w pracowni Miedziorytu pod kierunkiem prof. Stanisława Wejmana. Od 1989 roku jest zatrudniony w Pracowni Miedziorytu na Wydziale Grafiki tejże uczelni jako asystent, potem adiunkt. Obecnie dziekan Wydziału Grafiki. W 1990 roku otrzymał kanadyjskie stypendium Elizabeth Greenshields Foundation za cykl grafik pt. ”Flohmarkt”. Na początku lat dziewięćdziesiątych tworzył kolorowe akwaforty inspirowane pejzażem. Od 1993 roku eksperymentuje z wymyśloną przez siebie techniką „suchej tinty korundowej” (rodzaj druku wklęsłego na podłożu nie metalowym). Pod koniec lat dziewięćdziesiątych powraca do technik metalowych. Powstają wówczas prace z cyklu „Torsy” i „Monolity” inspirowane krajobrazem okolic Krakowa. Obecnie tworzy wielkie grafiki we własnej technice alintaglio, która jest rodzajem suchej igły na blachach aluminiowych. Pięciokrotny zdobywca Grand Prix w konkursie na Najlepszą Grafikę Miesiąca w Krakowie. Otrzymał wyróżnienie w ogólnopolskim konkursie  o nagrodę im. Daniela Chodowieckiego oraz na Międzynarodowym Biennale Grafiki w Bitoli.

Fotorelacja z wernisażu:

  (fot. Agnieszka Julia Dudek, Agnieszka Wojtyna)

Patronat medialny:

powrót do listy aktualności