Przed dworkiem (1919)

BRONISŁAWA RYCHTER-JANOWSKA

Bronisława Rychter-Janowska
[Źródło: Narodowe Archiwum Cyfrowe]

Bronisława Rychter-Janowska urodziła się w 1868 roku w Krakowie, zmarła tamże w 1953 roku. Kształciła się na pensji sióstr klarysek w Starym Sączu a następnie kontynuowała edukację w Krakowie, gdzie otrzymała dyplom nauczycielki. Podczas drugiego, "krakowskiego" etapu edukacji Bronisława Rychter-Janowska uczęszczała równolegle na kurs rysunku i perspektywy malarskiej prowadzony przy Muzeum Adriana Baranowskiego.

Dalsze możliwości rozwoju artystycznego otworzył przed nią brat, Stanisław Janowski, malarz i ilustrator. Był nie tylko nauczycielem, ale także mecenasem swojej siostry. Dzięki jego pomocy finansowej początkująca artystka mogła porzucić posadę nauczycielki i poświęcić się doskonaleniu umiejętności malarskich. W 1896 roku przyjechała do Monachium, gdzie kształciła się w pracowni Ludwika Bollera. W tym samym roku po raz pierwszy zaprezentowała swoje prace na wystawie w krakowskiej siedzibie Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych.

Od 1899 roku, dzięki stypendium artystycznemu ufundowanemu przez Polskie Muzeum w Rapperswilu, kontynuowała edukację w monachijskich pracowniach Antona Ažbégo i Simona Hollósyego. Tam poznała polskiego malarza Tadeusza Rychtera, z którym wzięła ślub w 1900 roku (małżeństwo rozpadło się w 1919 roku). Para wspólnie odwiedziła Szwajcarię, Włochy, Hiszpanię i Francję. Dla Bronisławy Rychter-Janowskiej podróże te wiązały się także z doskonaleniem warsztatu malarskiego: od 1904 roku studiowała na Akademii Florenckiej oraz w Rzymie.

Około 1903 roku Bronisława Rychter-Janowska związała się ze środowiskiem artystycznym skupionym wokół Stanisława Wyspiańskiego. Zaprojektowała kostiumy do jego dramatu Bolesław Śmiały. Wykonywała także lalki dla kabaretu "Zielony Balonik". W 1906 roku artystka osiadła w Starym Sączu i otworzyła tam prywatną szkołę malarstwa. Zajęcia z rysowania aktu spotkały się jednak ze sprzeciwem kapelana oraz Rady Miasta, czego skutkiem było zamknięcie placówki. Przed pierwszą wojną światową malarka odbyła jeszcze jedną podróż na Południe Europy i do Azji Mniejszej. Wyprawa zaowocowała licznymi obrazami – pejzażami i widokami architektury z egzotycznych miejsc. W 1914 roku powróciła do kraju i zajęła się działalnością patriotyczną: związała się z Naczelnym Komitetem Narodowym oraz Czerwonym Krzyżem. W tym okresie nadal pozostawała czynna jako artystka. Malowała przede wszystkim portrety osób ze swojego otoczenia, pracowników organizacji patriotycznych i charytatywnych oraz innych osób publicznych.

W 1917 roku Bronisława Rychter-Janowska osiadła w Krakowie, gdzie wiele malowała i wystawiała. W 1939 roku została odznaczona Złotym Krzyżem Zasługi. Okres II wojny światowej wiązał się w życiu artystki z dużymi problemami finansowymi. Bronisława Rychter-Janowska zmarła w zapomnieniu na początku lat 50.

Malarstwo Bronisławy Rychter-Janowskiej

W twórczości Bronisławy Rychter-Janowskiej dominują pejzaże oraz portrety malowane w technice olejnej na tekturze. Często podejmowała również temat architektury polskich dworków oraz ich wnętrz. Charakterystyczne są dla niej małe formaty prac. Artystka w swoich pracach kładła nacisk na zrównoważoną kompozycję oraz szczegółowość przedstawień. Wiele z jej dzieł było reprodukowanych w formie kart pocztowych.

Prace autorstwa Bronisławy Rychter-Janowskiej charakteryzuje wrażliwość na kolor, dbałość o detal oraz przemyślana kompozycja.

Mniej znaną dziedziną twórczości Bronisławy Rychter-Janowskiej jest tkanina artystyczna, którą malarka zainteresowała się jeszcze w trakcie studiów artystycznych. Początkowo przenosiła na tkaniny pejzaże swojego męża, z czasem zaczęła wykonywać także własne kompozycje krajobrazowe lub inspirowane sztuką ludową. Poza wyżej wspomnianą działalnością artystka zajmowała się twórczością literacką.

Bronisława Rychter-Janowska - wystawy i kolekcje

Prace Bronisławy Rychter-Janowskiej były prezentowane na licznych wystawach w Towarzystwie Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie (od 1901) i Lwowie (od 1906) oraz w warszawskim Towarzystwie Zachęty Sztuk Pięknych. Obrazy artystki można było zobaczyć na wystawach, m.in. w Nowym Sączu, Żywcu, Pradze i Monachium.

Obrazy autorstwa Bronisławy Rychter-Janowskiej obecnie znajdują się w licznych kolekcjach muzealnych, m.in. w Muzeum Okręgowym w Nowym Sączu, Muzeum Narodowym w Krakowie oraz Muzeum Narodowym w Warszawie.

NIEDOSTĘPNE OBRAZY BRONISŁAWY RYCHTER-JANOWSKIEJ