OKUŃ Edward

Edward Okuń, "Portret własny w stroju hiszpańskim" (1911), Muzeum Narodowe w Warszawie
[Źródło: Cyfrowe MNW]

Edward Okuń urodził się w 1872 roku w Wólce Zarzeńskiej k. Warszawy, zmarł w 1945 roku w Skierniewicach. Jeszcze jako dziecko został osierocony przez rodziców i był wychowywany przez dziadków. Duży majątek, który odziedziczył, pozwolił mu dosyć wcześnie rozpocząć naukę u znanych polskich malarzy. W latach 1890-1891 uczęszczał na zajęcie do Klasy Rysunkowej Wojciecha Gersona. Następnie kontynuował edukację w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych. Jesienią 1893 wyjechał do Monachium i kształcił się najpierw w szkole Stanisława Grocholskiego, a następnie u Antona Ažbego i Simona Hollósy’ego. W 1894 roku przeniósł się do Paryża, gdzie dopełnił edukacji na Académie Julian. Dużo podróżował, często zmieniał miejsce zamieszkania. Wiele lat spędził w Rzymie i Monachium. Był członkiem Gran Loggia Nazionale d’Italia oraz licznych stowarzyszeń polonijnych. Należał do ugrupowania artystycznego „Odłam”.
W 1921 roku artysta powrócił do kraju i osiadł w Warszawie, gdzie cztery lata później rozpoczął pracę na stanowisku profesora w Akademii Sztuk Pięknych, a w latach 1933-1934 pełnił funkcję jej dyrektora. Malarz czynnie uczestniczył w życiu artystycznym stolicy, był wiceprezesem Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych, należał także do Towarzystwa Artystów Polskich „Sztuka”.
Po powstaniu warszawskim Edward Okuń przeniósł się do Skierniewic, gdzie zginął na ulicy, postrzelony przypadkową kulą. Został pochowany na warszawskich Powązkach.

Sztuka Edwarda Okunia związana była z nurtem secesji i symbolizmu. Malował pejzaże, portrety, sceny rodzajowe i symboliczno-fantastyczne kompozycje, których tematykę nierzadko czerpał z literatury i legend, głównie rycerskich. Licznych inspiracji dostarczały mu też krajobrazy i kultura włoska, w Italii artysta spędził bowiem 20 lat życia. Jego obrazy cechują się secesyjną dekoracyjnością i idealizacją, statyką, płaską plamą barwną oraz doskonałym, precyzyjnym warsztatem malarskim.
Charakterystycznym motywem w twórczości artysty jest smukła postać kobiety o długich, falistych, rudo-blond włosach, dla której inspiracje malarz czerpał ze sztuki angielskich prerafaelitów.
Edward Okuń uprawiał również malarstwo monumentalne. Był on autorem m.in. polichromii frontowej ściany w swojej warszawskiej kamienicy własnej.
Poza malarstwem Edward Okuń zajmował się również grafiką i grafiką książkową, projektował okładki i winiety. Tworzył też ilustracje dla polskiego pisma „Chimera” oraz austriackiego „Jugend”. Współpraca z wydawnictwami prasowymi przyniosła mu zamówienia na ilustracje książkowe, m.in. dla wydawnictwa Gebethner i Wolff. Artysta był również autorem cykli rysunków do dzieł Stefana Żeromskiego, Bolesława Prusa, Leopolda Staffa czy Jana Kasprowicza.

Artysta regularnie wystawiał swoje prace w Towarzystwie Zachęty Sztuk Pięknych oraz w filiach Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych. Uczestniczył także w zagranicznych ekspozycjach w Paryżu, Berlinie, Rzymie, Kijowie i Monachium.
Obrazy artysty znajdują się w wielu kolekcjach prywatnych i muzealnych, np. w zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie, Poznaniu, Kielcach i Krakowie, Muzeum Sztuki w Łodzi, Muzeum Lubelskim w Lublinie, Muzeum Mazowieckim w Płocku, Muzeum Górnośląskim w Bytomiu czy Lwowskiej Galerii Sztuki.