HAYDEN Henryk

HENRYK HAYDEN - NOTA BIOGRAFICZNA

Henryk Hayden urodził się w 1883 roku w Warszawie, zmarł w 1970 roku w Paryżu. Pochodził z zasymilowanej żydowskiej rodziny kupieckiej. W 1902 roku rozpoczął studia na Politechnice Warszawskiej, jednak trzy lata później porzucił je na rzecz nauki w tamtejszej Szkole Sztuk Pięknych, gdzie kształcił się pod kierunkiem Konrada Krzyżanowskiego. W 1907 roku wyjechał na paryską Académie „La Palétte”, by kontynuować naukę w pracowniach Charlesa Guérina i Georgesa Desvalliéres'a . W Paryżu pozostał już na stałe. Wyjeżdżał często na plenery do Bretanii, gdzie poznał Władysława Ślewińskiego, którego twórczość wywarła duży wpływ na młodego artystę.
We Francji malarz szybko związał się ze środowiskiem École de Paris. Szczególnie chętnie przebywał w towarzystwie kubistów i fowistów, czerpiąc inspiracje z ich sztuki. Od 1909 roku Henryk Hayden wystawiał na Salonach paryskich (Niezależnym, Tuileries i Majowym), a w 1915 roku otworzył własną pracownię w dzielnicy Montparnasse. W tym czasie nawiązał kontakt z artystami: Pablem Picassem, Henrim Matissem, Maxem Jacobem i Juanem Grisem oraz krytykami: Adolfem Baslerem i André Salmonem, którzy promowali jego sztukę.
W 1920 roku artysta odwiedził Polskę, ale jego związek z ojczystym krajem był raczej luźny. Sporadycznie przesyłał on prace na tutejsze wystawy.
W czasie II wojny światowej ukrywał się w Owernii, później w Roussilion. Do Paryża powrócił dopiero w 1941 roku.

Henryk Hayden to jednej z najbardziej reprezentatywnych twórców ze środowiska École de Paris. Jego wczesna twórczość nosi w sobie znamiona wpływów syntetyzmu szkoły z Pont-Aven i obejmuje silnie stylizowane, kubizujące portrety, martwe natury oraz nieco późniejsze pejzaże inspirowane twórczością Paula Cezanne’a.
Po 1915 roku artysta zainspirowany paryską awangardą zaczął eksperymentować z kontrastem form i zróżnicowaniem faktury w obrazie, tworzył też kolaże, zbliżając się niemal do abstrakcji. W tym czasie Henryk Hayden podejmował typowe dla kubistycznej ikonografii motywy muzykantów i aktorów.
Po 1922 roku w jego pracach można zauważyć zwrot w kierunku realizmu. Artysta malował wówczas niemal wyłącznie portrety, akty i pejzaże. Obrazy z tego okresu mogą nasuwać skojarzenia z płótnami Mojżesza Kislinga. Czytelne są w nich odniesienia do sztuki dawnych mistrzów i wpływy neoklasycyzmu lat 20. XX wieku.
Kolejny przełom jego twórczości wyznaczają lata 50., kiedy malarz na nowo zainteresował się kubizmem i wykonywał silnie stylizowane kompozycje graniczące z abstrakcją.
Z całego dorobku artystycznego Henryka Haydena najbardziej znane i cenione są dekoracyjne martwe natury i pejzaże.
Malarz zajmował się również litografią barwną, tworząc uproszczone, zrytmizowane kompozycje.

Prace Henryka Haydena były pokazywane na wielu wystawach indywidualnych w znanych galeriach Paryża, m. in. w Drouet (1911), Zborowski (1923) i Zak (1928, 1933), Pétrides (1936), a także kilkukrotnie w Waddington Gallery w Londynie (1959, 1961, 1964, 1967). Liczne obrazy artysty znajdują się w kolekcjach publicznych muzeów w Paryżu, Genewie, Londynie i Nowym Jorku.