JAN WAŁACH

Jan Wałach urodził się w 1884 roku w Istebnej, zmarł tamże w 1979 roku. Uczył się w Polskim Gimnazjum Macierzy Szkolnej w Cieszynie, następnie w latach 1901-1903 w Szkole Przemysłu Drzewnego w Zakopanem. Przez kolejne cztery lata studiował na krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych pod kierunkiem Józefa Mehoffera, Juliana Fałata, Ferdynanda Ruszczyca i Jana Stanisławskiego. W 1908 roku otrzymał stypendium rodziny Siemianowskich, dzięki któremu wyjechał do Francji, gdzie uzupełniał edukację w Académie Julian oraz École des Beaux-Arts. Do kraju wrócił w 1910 roku i zamieszkał w rodzinnej Istebnie, gdzie obecnie w pracowni malarza znajduje się Muzeum Biograficzne J. Wałacha, które prowadzi córka artysty, malarka, Barbara Wałach.
W 1913 roku Jan Wałach został powołany wojska austriackiego, w czasie wojny pełnił funkcję malarza i medaliera pułkowego. W tym czasie zajmował się również rysowaniem map, malował portrety żołnierzy i sceny batalistyczne.
Swój debiut wystawienniczy Jan Wałach odbył w 1904 roku w Mińsku, jednak większą popularność zyskał dopiero w latach 30 XX wieku, dzięki wystawie indywidualnej w Kamienicy Baryczków w Warszawie (1934). Artysta eksponował swoje prace na wielu wystawach zbiorowych w kraju i za granicą, np. w Londynie, Amsterdamie, Chicago. Długoletnim mecenasem twórczości Jana Wałacha był teoretyk i krytyk sztuki, Jerzy Warchałowski. Po wojnie popularność artysty znacznie spadła.

Artysta zajmował się malarstwem sztalugowym i monumentalnym. Jest autorem polichromii w wielu kościołach, np. w Jaworzynce i Koniakowie (tu nie zachowane). Jan Wałach projektował również witraże, rzadziej zajmował się rzeźbą sakralną.
Obrazy malował z wykorzystaniem techniki olejnej lub gwaszu, rzadko akwareli. Najczęściej wykonywał zbliżające się do malarstwa naiwnego sceny rodzajowe z życia beskidzkich górali, a także pejzaże górskie i martwe natury. Po wojnie nierzadko wracał do tematyki patriotycznej.
Artysta najbardziej był znany ze swoich realistycznych, bardzo drobiazgowo traktowanych drzeworytów i rysunków, w których podejmował tematykę religijną i góralską, obrazując typy fizjonomiczne, folklor, lokalną architekturę kościołów i zabudowę wsi.

Prace artysty znajdują się w zbiorach licznych muzeów, m.in. w Muzeum Narodowym w Warszawie czy Muzeum Śląskim w Katowicach.

NIEDOSTĘPNE OBRAZY JANA WAŁACHA