GAWŁOWA Katarzyna

KATARZYNA GAWŁOWA

Katarzyna Gawłowa urodziła się w 1896 roku w Zielonkach, zmarła tamże w 1982 roku. Pochodziła z chłopskiej rodziny Chrzanów. Była jednym z pięciorga dzieci swoich rodziców. Miała dwie siostry (Marię i Zofię) oraz dwóch braci (Franciszka i Stanisława). Już od najmłodszych lat ciężko pracowała w gospodarstwie przejawiając jednocześnie talent plastyczny. Tworzyła nocami oraz w chwilach przerwy od obowiązków. Katarzyna Gawłowa malowała wówczas wyłącznie na ścianach i suficie swojej chałupy, co jakiś czas zdrapując stare malunki i zastępując je nowymi. Ozdabiała izbę wizerunkami Matki Boskiej z Panem Jezusem, ptaków, aniołów i krakowiaków.
W 1932 roku Katarzyna Gawłowa wyszła za mąż za wdowca z czwórką dzieci. Po śmierci męża w 1939 roku wróciła do rodzinnego domu.

Jako artystka została odkryta w wieku 77 lat przez Mieczysława Górowskiego, który zachwycił się ściennymi malowidłami Katarzyny Gawłowej. Przywiózł on do Zielonek kolekcjonera sztuki ludowej Jacka Łodzińskiego, który postanowił zostać mecenasem sztuki nieprofesjonalnej artystki. Jacek Łodziński zaopatrzył Katarzynę Gawłową w dykty, sklejki i tektury, na których artystka malowała temperą.

Katarzyna Gawłowa była jedną z najciekawszych artystek ludowych swych lat. Dziś zalicza się ją do grona najbardziej cenionych artystów art-brut.

Malarstwo Katarzyny Gawłowej

Katarzyna Gawłowa w wieku 77 lat zaczęła malować temperą na dykcie i papierze. Tworzyła nakładając intensywną, płaską plamę barwną na podobrazie. Malowała sceny biblijne, uroczystości kościelne, pucheroki, herody, kapele ludowe, krakowskie wesela czy orkę na polu. Postacie na obrazach umieszczała centralne, natomiast puste miejsca podłoża malarskiego dekorowała kwiatami, ptakami lub tekstami przyśpiewek, wierszykami i dedykacjami.

Katarzyna Gawłowa - wystawy i kolekcje

Pierwszy i jedyny wernisaż Katarzyny Gawłowej odbył się w 1977 roku w Muzeum Etnograficznym w Krakowie. Artystce zorganizowano wystawę na wzór krakowskiego wesela – ulubionego motywu w twórczości Katarzyny Gawłowej. Podczas wernisażu przygrywała kapela z Zielonek, a na gości czekał poczęstunek na udekorowanym stole. Po wystawie prace prymitywistki trafiły do warszawskiej Zachęty.

Prace malarki były pokazywane pośmiertnie na wielu wystawach, m.in. Galerii Gardzienice w Lublinie (2009), Centrum Integracji Społecznej w Zielonkach (2010), Pawilonie Etnograficznym Muzeum Częstochowskiego (2012), Muzeum Śląskim w Katowicach (2023-2024).

Obrazy Katarzyny Gawłowej znajdują się w kolekcjach prywatnych i instytucji kultury, m.in. w zbiorach Muzeum Etnograficznego w Krakowie, Muzeum Śląskiego w Katowicach czy Biblioteki Publicznej w Zielonkach.