Kościół wśród wzgórz

NIKIFOR KRYNICKI

Nikifor Krynicki (właściwie Epifaniusz Drowniak) urodził się w Krynicy ok. 1895 roku, zmarł w 1968 roku w Foluszu koło Jasła. Całe życie blisko związany z Krynicą, gdzie żył i tworzył. Już za życia doceniony przez krytykę, tym samym zyskał uznanie także poza granicami kraju. Jest określany jako jeden z najwybitniejszych prymitywistów na świecie.

Informacje na temat jego młodości są skąpe. Urodził się w niezamożnej łemkowskiej rodzinie. Po matce odziedziczył upośledzenie, przez które jego kontakt z ludźmi był utrudniony. Wpłynęło to na jego problemy z edukacją, w związku z czym przez całe życie pozostał analfabetą. Te okoliczności sprawiły, że właśnie poprzez twórczość Nikifor mógł wyrażać siebie. Swoje obrazy tworzył w plenerze w Krynicy.

Początkowo niezauważany zyskał popularność w latach 30. XX wieku, kiedy zwrócił na niego uwagę Roman Turyn. Wówczas prace Nikifora zaczęły być wystawiane w Paryżu. Okres II wojny światowej zahamował rozwój kariery Nikifora, jednak już w drugiej połowie lat 50., dzięki staraniom Elli i Andrzeja Banachów, prace Nikifora były pokazywane w Europie, Izraelu i Stanach Zjednoczonych. W efekcie pozycja artysty w świecie sztuki została ugruntowana, a jego dzieła zaczęły cieszyć się coraz większą popularnością.

Malarstwo i Twórczość Nikifora

Nikifor Krynicki nie posiadał wykształcenia artystycznego, był samoukiem. Posiadał wrodzoną intuicję malarską w kwestii kolorów. Tworzył akwarele, jednak w późniejszych latach korzystał również z gwaszu i kredek. Pola obrazowe wykreślał za pomocą wyraźnego konturu, który następnie wypełniał subtelnym kolorem. Poszczególne motywy przedstawiał w drobiazgowy sposób osadzając je w wyważonych i czytelnych kompozycjach. Z ostatniego etapu twórczości zachowało się wiele szkiców ołówkiem. Podłożem dla jego prac były różne przypadkowe kawałki podłoża np.: papier pakunkowy lub pudelka po papierosach.

Nikifor tworzył cykle tematyczne przedstawiające architekturę, wnętrza świątyń i krynickie pensjonaty. Popularny w jego twórczości był temat dworców i stacji kolejowych. Był zafascynowany przedstawianiem architektury. Na obrazach kreował nową rzeczywistość, którą dowolnie ulepszał i zmieniał. W efekcie powstawały obrazy o niemalże surrealistycznym charakterze. Nikifor malował również autoportrety.

Obrazy sygnował przerysowując litery, zaś na tyle swoich prac umieszczał stempel. Podpisywał się na obrazach jako Nikifor, Netyfor, Matejko.

Nikifor Krynicki - wystawy i kolekcje

Pierwsza indywidualna wystawa prac Nikifora w Polsce miała miejsce w 1949 roku w warszawskim salonie SARP-u. Pierwsza zagraniczna wystawa indywidualna Nikifora w 1959 roku miała miejsc w galerii Diny Vierny w Paryżu. Później obrazy artysty stały się obecne na wystawach na całym świecie. W 1967 roku miała miejsce wystawa retrospektywna w warszawskiej "Zachęcie".

Największą kolekcję dzieł Nikifora posiada Muzeum Okręgowe w Nowym Sączu. W 1995 roku zostało otwarte Muzeum Nikifora w Krynicy.

O Nikiforze

"Nikifor, poza tym, że jest mędrcem, jest najbardziej autentycznym malarzem naiwnym, jakiego można spotkać. Jego kolory są zadziwiające, znakomite i głęboko wzruszające."

["Le Peuple" z 27 listopada 1959, cyt. za: A. Banach, Nikifor, Warszawa 1983, s. 150.]

"Był obdarzony absolutnym słuchem malarskim, wyobraźnią oryginalną i konsekwentną, odwagą i uporem, świadomością w wyborze sposobów pracy. Komponował bezbłędnie, rysował wyraziście."

~ Andrzej Banach
[Cyt. za: A. Banach, Nikifor, Warszawa 1983, s. 177.]

NIEDOSTĘPNE PRACE NIKIFORA