Zejście z Czarnego Stawu

LEON WYCZÓŁKOWSKI

Leon Wyczółkowski
[Źródło: Narodowe Archiwum Cyfrowe]

Leon Wyczółkowski urodził się w 1852 roku w Hucie Miastkowskiej k. Garwolina, zmarł w 1936 roku w Warszawie. W latach 1869-1874 uczył się w Warszawskiej Klasie Rysunkowej (m.in. u Wojciecha Gersona i Rafała Hadziewicza), później, do 1877 roku, studiował u Aleksandra Wagnera na akademii w Monachium, by następnie kontynuować edukację artystyczną pod kierunkiem Jana Matejki w Szkole Sztuk Pięknych w Krakowie. W tym okresie artysta odbył swoją pierwszą podróż do Paryża. Wyjazd ten i możliwość zapoznania się ze sztuką francuską, a w szczególności z dziełami impresjonistów, odegrała ogromny wpływ na charakter twórczości Leona Wyczółkowskiego. Rok później wyjechał do Lwowa, gdzie nawiązał silną przyjaźń z artystą Adamem Chmielowskim (Bratem Albertem). Okresami pomieszkiwał również w Warszawie, podróżował też po Ukrainie. W 1889 roku ponownie odwiedził Paryż.
W 1895 roku rozpoczął pracę w krakowskiej SSP, do 1911 pełnił tam funkcję profesora, ale w Krakowie pozostał aż do 1929 roku. Przyjaźnił się z Feliksem „Mangghą” Jasieńskim, z którym to podróżował do Hiszpanii. W czasie I wojny światowej malarz służył w Legionach, swoje doświadczenia z tego czasu sportretował w tece grafik o tematyce legionowej. W 1929 roku przeniósł się do Poznania. Działalność dydaktyczną kontynuował od 1934 roku w warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych, gdzie kierował katedrą grafiki. Leon Wyczółkowski czynnie działał w polskim środowisku artystycznym, był m.in. współzałożycielem Towarzystwa Artystów Polskich „Sztuka”, z którym często i chętnie wystawiał, pełnił również funkcję kierownika artystycznego czasopisma „Życie” (1898), był członkiem czeskiej Akademii Nauk i Sztuk Pięknych oraz wiedeńskiej Secesji.

Leon Wyczółkowski, "Autoportret w chińskim kaftanie" (1911), Muzeum Narodowe w Warszawie
[Źródło: Cyfrowe MNW]

Dorobek artystyczny Leona Wyczółkowskiego charakteryzuje różnorodność technik - od tych malarskich (olej, akwarela, pastel), poprzez rysunkowe, aż do graficznych. Sporadycznie zajmował się też rzeźbą. Interesująca jest również mnogość podejmowanych przez artystę tematów.
Na początku kariery malował obrazy historyczno-rodzajowe, realistyczne portrety i sceny salonowe. Pobyt malarza na Ukrainie (1883-1893) zaowocował licznymi scenami z życia ludności wiejskiej, w których eksperymentował on ze światłem i kolorem. Przez pewien czas interesował się także symbolizmem, jednak ostatecznie powrócił do swoich kolorystycznych poszukiwań. Z tego właśnie, późniejszego etapu etapu pochodzą przede wszystkim nastrojowe pejzaże, widoki architektury, studia przedmiotów oraz martwe natury. Artysta pozostawił po sobie także portrety odznaczające się wnikliwą obserwacją psychologiczną modela.
Obrazy Leona Wyczółkowskiego charakteryzują się kontrastową, nasyconą paletą barwną, dynamicznymi pociągnięciami narzędzia oraz odniesieniami do dosyć powierzchownie przyswojonego przez artystę nurtu francuskiego impresjonizmu. W sztuce malarza wyczuwalna jest jego fascynacja naturą i miłość do krajobrazu ukraińskiego. Młodopolska sztuka Leona Wyczółkowskiego, przy całej swojej wyjątkowości i absorpcji różnorodnych wpływów, pozostaje wierna nurtowi realizmu.

Leon Wyczółkowski dużo wystawiał w kraju i za granicą (np. w Monachium, Paryżu, Moskwie i Nowym Jorku), był wielokrotnie nagradzany za swoją twórczość, otrzymał m.in. Złoty Medal na Międzynarodowej Wystawie Powszechnej w Paryżu (1925), Wielki Złoty Medal na Wystawie Powszechnej w Poznaniu (1929), odznaczono go również Złotym Krzyżem Zasługi oraz Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski. Dzieła artysty znajdują się w wielu zbiorach prywatnych i kolekcjach muzealnych, m.in. w Muzeum Narodowym w Warszawie, Krakowie i Poznaniu, Muzeum UJ w Krakowie, Muzeum Okręgowym im. L. Wyczółkowskiego w Bydgoszczy, Muzeum Górnośląskim w Bytomiu, Muzeum Śląskim w Katowicach czy we Lwowskiej Galerii Obrazów.

NIEDOSTĘPNE PRACE ARTYSTY