KUCZBORSKI Stanisław BIO | |
Tytuł: | Kotarbiński jako Sheylock w sztuce Szekspira Kupiec Wenecki z "Teki Melpomeny" (1904) |
Technika: | litografia, papier |
Wymiary: | 32,5 x 23 cm (w świetle passe-partout) |
Stanisław Kuczborski urodził się w 1881 roku w Warszawie, zmarł tamże w 1911 roku. Był siostrzeńcem Aleksandra i Maksymiliana Gierymskich oraz spadkobiercą pierwszego z nich. Sprzedaż części dorobku artystycznego wuja pozwoliła młodemu artyście na naukę w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych, na której studiował w latach 1901-1907, m. in. w pracowniach Józefa Unierzyskiego, Leona Wyczółkowskiego oraz Jana Stanisławskiego. Dodatkowo w 1905 roku malarz wyjechał na stypendium do Szwecji, w tym czasie odwiedził też Włochy.
W okresie studenckim Stanisław Kuczborski silnie związał się z Krakowem, chętnie uczestniczył w życiu tutejszej bohemy. Był również jednym z inicjatorów powstania i aktorem kabaretu „Zielony Balonik” działającego w kawiarni Jama Michalika, będącej miejscem spotkań krakowskiej cyganerii artystycznej.
Po studiach artysta wyjechał wraz z rodziną do Paryża, gdzie mieszkał do 1910 roku. Po powrocie do kraju osiadł w Warszawie. Zmarł młodo wskutek zatrucia gazem ulatniającym się z piecyka gazowego we własnej pracowni przy ul. Szczyglej 12.
Stanisław Kuczborski był przedstawicielem nurtu Młodej Polski w sztuce. Zajmował się malarstwem, rysunkiem, grafiką, projektowaniem plakatów oraz karykaturą. Wykonywał najczęściej portrety, widoki wnętrz, sceny rodzajowe z życia podkrakowskich wsi i krakowskiej cyganerii oraz nastrojowe pejzaże, również nadmorskie i włoskie. Posługiwał się paletą nasyconych barw.
Obrazy artysty były doceniane przez krytykę, w 1906 roku otrzymał on odznaczenie za dzieło „Pogrzeb” (obecnie w Muzeum Narodowym w Krakowie) w konkursie Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych w Warszawie.
Stanisław Kluczborski zasłynął w środowisku również ze swoich rysunkowych oraz wykonywanych techniką litografii (monochromatycznej i barwnej) parodii dzieł wielkich młodopolskich mistrzów: Stanisława Wyspiańskiego, Wojciecha Weissa, Juliana Fałata czy Józefa Czajkowskiego. Wykonywał też karykatury osób związanych z bohemą artystyczną Krakowa. Swoje prace publikował np. w czasopismach „Liberum Veto” oraz „Hrabia Wojtek”.
Malarz był również współautorem słynnej „Teki Melpomeny” (1904), do której wykonał trzy plansze. Najbardziej interesujące jest wykonane w technice barwnej litografii przedstawienie finałowego momentu „Wesela” Stanisława Wyspiańskiego, czyli „Taniec wokół Chochoła”. Artysta w sposób humorystyczny sparafrazował symboliczną scenę dramatu, stosując przy okazji pastisz stylu i tematyki twórczości Witolda Wojtkiewicza. Stanisław Kuczborski przeistoczył tu bowiem aktorów w typ znanych z dzieł Wojtkiewicza niepokojących dzieci. Pozostający poza główną sceną przedstawienia dłubiący w nosie chłopczyk z szabelką jest natomiast karykaturalnym ujęciem ówczesnego dyrektora Teatru Miejskiego, Józefa Kotarbińskiego.
Prace Stanisława Kuczborskiego znajdują się w kilku kolekcjach muzealnych w Polsce, m. in. w Muzeum Narodowym w Krakowie.