AJDUKIEWICZ Tadeusz

TADEUSZ AJDUKIEWCZ - NOTA BIOGRAFICZNA

Konrad Brandel, fotografia portretowa Tadeusza Ajdukiewicza, Muzeum Narodowe w Warszawie
[Źródło: Cyfrowe MNW]

Tadeusz Ajdukiewicz urodził się w 1852 roku w Wieliczce, zmarł w 1916 roku w Krakowie. Studia rozpoczął w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych i kontynuował je, dzięki stypendium, w Akademii wiedeńskiej oraz w Akademii monachijskiej pod kierunkiem Aleksandra Wagnera i Otto Seitza, a następnie w pracowni Józefa Brandta. Po ukończeniu nauki, ok. 1875 roku powrócił do Polski i przez pewien czas zajmował się hodowlą koni. W tym samym czasie dużo podróżował (m.in. do Francji, zwiedził również Bliski Wschód) i malował liczne portrety.
W 1884 roku otrzymał pracownię w Wiedniu po zmarłym sławnym malarzu Hansie Makarcie i wtedy to rozpoczęła się prawdziwa kariera dworska krakowskiego artysty. Sławę i pieniądze przyniosły mu przede wszystkim liczne portrety wykonywane na zamówienie, które tworzył dla kresowej szlachty, krakowskich środowisk teatralnych („Portret Heleny Modrzejewskiej”), a także europejskiej arystokracji (m.in. księcia Walii, cesarza Franciszka Józefa, arcyksięcia Rudolfa czy sułtana tureckiego). Ze względu na te zlecenia ponownie wiele podróżował, odwiedzając kolejne dwory królewskie i arystokratyczne, na których realizował zamówienia. Na przełomie wieków wieku osiadł na dworze królewskim w Rumunii, gdzie do chwili obecnej uważany jest za jednego z najznakomitszych artystów.

Poza reprezentacyjnymi, efektownymi wizerunkami Tadeusz Ajdukiewicz przedstawiał rodzajowe sceny polowań, parad i potyczek – w tego typu obrazach wyczuwalna jest inspiracja sztuką nauczyciela malarza, Józefa Brandta. Tworzył także pejzaże i sceny rodzajowe osadzone w scenerii odwiedzanych przez niego krajów. Szczególnie intrygował go orient, którego urodę utrwalił na wielu płótnach (m.in. „Targ w Kairze”, „Przed Haremem”, „Z motywów wschodnich”).
Mimo rozwijającej się kariery zagranicznej Tadeusz Ajdukiewicz wciąż wystawiał na ekspozycjach w Krakowie i Warszawie: w Towarzystwie Przyjaciół Sztuk Pięknych i Towarzystwie Zachęty Sztuk Pięknych oraz na Salonach Krywulta i Ungera. Pomógł również w rozwoju artystycznym swojemu bratu stryjecznemu, Zygmuntowi Ajdukiewiczowi, który jednak nigdy nie dorównał talentem, ani umiejętnościami warsztatowymi swojemu kuzynowi.
W 1914 roku powrócił do Krakowa, by wstąpić do Legionów. Zmarł w szpitalu legionowym na zapalenie płuc.

Tadeusz Ajdukiewicz był jednym z najbardziej reprezentatywnych polskich artystów, którego twórczość wpisuje się w dworsko-salonową sztukę XIX wieku. Do dzisiaj jego malarstwo jest cenione ze względu na wysoki realizm z jakim oddawał ludowe stroje, zwierzęta oraz charakterystyczne elementy krajobrazu.
Obrazy Tadeusza Ajdukiewicza znajdują się w wielu kolekcjach prywatnych i publicznych w całej Europie, np. w zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie, Krakowie i Poznaniu, Muzeum Okręgowego w Lublinie, Lwowskiej Galerii Sztuki czy Muzeum Historii Wojskowości w Wiedniu.