TETMAJER Włodzimierz

WŁODZIMIERZ TETMAJER - NOTA BIOGRAFICZNA

Włodzimierz Tetmajer, fotograf nieznany, Muzeum Narodowe w Krakowie
[Źródło: Zbiory cyfrowe MNK]

Włodzimierz Tetmajer urodził się na przełomie 1861 i 1862 roku w Harklowej k. Nowego Targu, zmarł w 1923 roku w Krakowie. Od 1875 roku rozpoczął studia w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych u Leopolda Loefflera, Jana Matejki oraz Floriana Cynka. Równolegle studiował filologię klasyczną na Uniwersytecie Jagiellońskim. W międzyczasie edukację artystyczną uzupełniał jeszcze w akademii wiedeńskiej w pracowni Christiana Griepenkerkla, a w 1886 roku wyjechał do Monachium, by tam doskonalić warsztat malarski w pracowni akademickiej Aleksandra Wagnera. Zwieńczeniem jego zagranicznej nauki były studia w prywatnej paryskiej Académie Colarossi. Dzięki stypendium cesarskiemu miał jeszcze szansę wyjechać do Rzymu. Ostatecznie, w latach 1889-1895, studiował jeszcze w krakowskiej SSP.
Po zakończeniu edukacji artysta osiadł w podkrakowskich Bronowicach. W 1901 roku założył w Krakowie Szkołę Sztuk Pięknych i Przemysłu Artystycznego dla Kobiet. Był współzałożycielem Towarzystwa "Polska Sztuka Stosowana", Towarzystwa Artystów Polskich "Sztuka" oraz grupy „Zero”, należał także do wiedeńskiej „Secesji”.

Włodzimierz Tetmajer był również człowiekiem aktywnym na arenie społeczno-politycznej, działał na rzecz ludu i niepodległości, był np. członkiem Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”, Polskiego Stronnictwa Ludowego, Ligii Narodowej, a w latach 1911-1918 pełnił funkcję posła w parlamencie wiedeńskim. Działał również w Komitecie Obrony Państwa i Komitecie Narodowym Polskim.

Warto wspomnieć również o literackiej twórczości malarza, który pisał wiersze (np. tomik Przeznaczenie), poematy (Racławice), dramaty (Piast) i utwory publicystyczne (Silva rerum). O jego daleko idących, mających wpływ również na malarstwo zainteresowaniach kulturą chłopską świadczy wydany w 1907 roku Słownik bronowicki zbierający wyrażenia gwarowe używane w podkrakowskich Bronowicach.

W swoim realistycznym, barwnym, młodopolskim malarstwie artysta podejmował najczęściej tematy związane ze swoją fascynacją folklorem i życiem polskiej wsi, utrwalał codzienną pracę, tradycje, obyczaje i odświętne stroje chłopów. Tworzył także pejzaże, portrety oraz obrazy o tematyce patriotycznej. Współpracował również z Janem Styką i Wojciechem Kossakiem przy malowaniu „Panoramy Racławickiej”. Ponadto uprawiał malarstwo monumentalne, projektował witraże i wykonywał polichromie wnętrz sakralnych, m.in. w kaplicy Św. Trójcy w katedrze wawelskiej, kaplicy św. Jana Nepomucena w krakowskim Kościele Mariackim, w kaplicy Pod Orłami w katedrze kaliskiej czy w kościele Bożego Ciała w Bieczu.

Poza malarstwem Włodzimierz Tetmajer zajmował się scenografią, projektował dekoracje we współpracy z Teatrem Miejskim w Krakowie. Artysta tworzył też ilustracje, m.in. do Betlejem polskiego Lucjana Rydla (1905). Co ciekawe, Włodzimierz Tetmajer był również autorem projektu odznaki oficerskiej Związków Strzeleckich.

Prace Włodzimierza Tetmajera były pokazywane na licznych wystawach w kraju i za granicą, m.in. w Krakowie, Paryżu, Chicago, San Francisco. Malarz był również inicjatorem pierwszej w Polsce Wystawy Niezależnych (Kraków, 1911).
Artysta otrzymał wiele nagród zarówno za swoje osiągnięcia artystyczne, jak i społeczne, np. srebrny medal na Wystawie Światowej w Paryżu (1900), nagrodę Akademii Umiejętności za całokształt działalności artystycznej (1911), Order Odrodzenia Polski III klasy (1921) czy Krzyż Niepodległości (pośmiertnie, 1930).

Prace Włodzimierza Tetmajera znajdują się w wielu kolekcjach muzealnych, m.in. w zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie, Krakowie, Poznaniu, Gdańsku i Szczecinie, Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego w Warszawie, Muzeum Historycznego w Krakowie, Muzeum Mazowieckiego w Płocku, Muzeum Śląska Opolskiego w Opolu czy we Lwowskiej Galerii Obrazów.