Dobosz (motyw z Olszynki Grochowskiej) (1907?)

WOJCIECH KOSSAK

Wojciech Kossak
[źródło: Narodowe Archiwum Cyfrowe]

Wojciech Kossak urodził się w 1856 roku, zmarł w 1942 roku. Jego ojcem był Juliusz Kossak, który był pierwszym nauczycielem artysty w zakresie malarstwa. W 1871 roku Wojciech Kossak rozpoczął naukę w Szkole Sztuk Pięknych w Krakowie pod kierunkiem Władysława Łuszczkiewicza. Później kontynuował kształcenie w Akademii Monachijskiej w pracowniach Aleksandra Wagnera, Aleksandra Straehuberta oraz Wilhelma Lindenschmita. W związku z służbą w krakowskim pułku ułanów nastąpiła przerwa w edukacji artystycznej, po której zakończeniu artysta wyjechał do Paryża, gdzie w latach 1877-1883 studiował w École de Beaux-Arts. W 1884 roku powrócił do Krakowa, gdzie ożenił się z Marią Kisielnicką i zamieszkał w "Kossakówce".

Od 1895 roku artysta mieszkał w Berlinie, gdzie współpracował wraz z Julianem Fałatem przy "Berezynie" oraz pełnił funkcję nadwornego malarza cesarza Wilhelma II. Na cesarskie zamówienie tworzył portrety oraz sceny o militarnym charakterze. Na przełomie 1903 i 1904 roku pracował w Wiedniu. Wówczas powstał największy obraz sztalugowy artysty "Krwawa niedziela w Petersburgu" (385 x 800 cm). Sukcesy z tego czasu wpłynęły na decyzję artysty o przeprowadzce do Londynu, gdzie mieszkał w latach 1905-1907.

W 1907 roku malarz powrócił do Krakowa. Od 1909 roku zasiadał w zarządzie Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie, z kolei w latach 1913-1916 pełnił tamże obowiązki prezesa. W latach 1915-1919 Wojciech Kossak był wykładowcą malarstwa batalistycznego w Szkole Sztuk Pięknych w Warszawie. Po I wojnie światowej wielokrotnie wyjeżdżał do Stanów Zjednoczonych, gdzie artyście udało się otrzymać wiele zamówień. W latach 20. odwiedzał również Paryż i wystawiał swoje obrazy na tamtejszych Salonach.

Według niektórych szacunków wynika, że Wojciech Kossak pozostawił po sobie około dwa tysiące obrazów sztalugowych.

Twórczość Wojciecha Kossaka

Malarstwo Wojciecha Kossaka było pod silnym wpływem twórczości Juliusza Kossaka (ojca artysty) oraz poznanego w Monachium Józefa Brandta. Z twórczości swojego ojca zaczerpnął umiejętność malowania konnych jeźdźców oraz detali ubioru, z kolei od Brandta przejął zamiłowanie do ekspresyjnych scen batalistycznych.

W swoich obrazach Wojciech Kossak zwracał wiele uwagi barwie i wartościom malarskim, mniej uwagi przywiązując m.in. do rysunku. W przeciwieństwie do swojego ojca postacie kształtował poprzez dynamiczne, niekiedy wręcz impresjonistyczne pociągnięcia pędzla. Wojciech Kossak malował w technice akwarelowej, olejnej oraz gwaszu.

Wojciech Kossak - wystawy, wyróżnienia i zbiory

Wojciech Kossak należał do twórców, którzy często prezentowali swoje obrazy na wystawach. Artysta eksponował prace zarówno w kraju, jak i za granicą. Obraz "Krwawa niedziela w Petersburgu" był eksponowany w Wiedniu, Lwowie, Krakowie, Warszawie, Amsterdamie i Londynie.

W 2018 roku artysta został pośmiertnie uhonorowany Orderem Orła Białego.

Teksty na temat twórczości Wojciecha Kossaka:

"Wojciech malował dużo, bo było to jedyne źródło utrzymania dla dużej, na wysokiej stopie żyjącej rodziny, a stały i niesłabnący popyt na jego obrazy nie skłaniał go do specjalnego wysiłku. Ze względów reklamowych malował afisze zapowiadające wystawienie jego własnych panoram: Racławic (1894), Berezyny (1896) i Piramid (1901), ale już ze względów czysto komercyjnych był autorem reklam narzędzi rolniczych, fabryki blach cynkowych, nawozów sztucznych, piwa okocimskiego i czekolady Piaseckiego. Coraz częściej pojawiają się w jego obrazach podobne motywy i ujęcia, coraz więcej jest wersji tego samego tematu, a z chwilą, gdy w pracowni zaczął mu pomagać jego syn Jerzy, można już mówić o manufakturalnej produkcji malarskiej."

~ Małgorzata Hendrykowska, Kossakowie: legenda wobec wartości, "Dwumiesięcznik Sztuka", 3/4/77, s. 29.

"Był Wojciech Kossak nie tylko gorącym patriotą, lecz także malarzem nadwornym Franciszka Józefa i Wilhelma II. Na dworach w Berlinie i Wiedniu spędził swe najlepsze lata wykonując poważne zamówienia władców: panoramy, portrety reprezentacyjne i "apoteozy", które zdobiły pałac miłościwie panujących. Jak godził to z patriotycznym obowiązkiem (podkreślał bowiem wszędzie, że był i pozostanie Polakiem) trudno dociec."

~ Antoni Adamski, Dworskie malarstwo Wojciecha Kossaka, "Dwumiesięcznik Sztuka", 3/4/77, s. 32.

NIEDOSTĘPNE OBRAZY WOJCIECHA KOSSAKA